Van Zon naar Schaduw: De Lessen van Litha en het Jaarwiel
Op 21 juni vieren we Litha, de zomerzonnewende — het langste licht, de hoogste zon, de piek van yang. Het is een magisch moment waarin de natuur zich op haar uitbundigst toont: alles bloeit, groeit en leeft vol vuur. En toch… is dit ook het moment waarop de dagen beginnen te korten. Yin keert terug.
Net als het taiji-symbool, dat in het wit al het zwarte zaadje draagt, nodigt Litha ons uit om bewust te worden van een diepe waarheid: in elk hoogtepunt zit het begin van verval. En in dat verval schuilt weer de belofte van vernieuwing.
In deze blog neem ik je mee door het jaarwiel van de natuur, beginnend bij Litha, en laat ik zien hoe het samenhangt met het concept van stijgende en dalende energie uit de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG). 🌗
🌞 Litha – Zomerzonnewende & het keerpunt van yang
Tijdens Litha bereikt de zon haar hoogste stand aan de hemel. In de wereld van qi is dit het moment van maximale expansie, het absolute hoogtepunt van yang-energie.
Maar vanaf dit punt begint de energie te dalen. Volgens de TCG start hier de neerwaartse beweging van qi: de energie keert zich langzaam naar binnen. Misschien voel je het als een subtiele verzadiging. De vurige groei van het voorjaar maakt nu plaats voor verzachting, afronding en afstemming.
🌾 Lughnasadh – Oogst en eerste loslaten (1 augustus)
Lughnasadh luidt de eerste oogsttijd in. We plukken letterlijk en figuurlijk wat we eerder gezaaid hebben. De zon is nog krachtig, maar de energie keert zich verder naar binnen.
In de TCG gaat deze tijd samen met de transformatie van yang naar yin. De natuur bereidt zich langzaam voor op rust. Je kunt dit moment gebruiken om dankbaar te zijn, maar ook om te kijken: wat mag ik al loslaten?
🍁 Mabon – Herfstequinox en innerlijke balans (rond 21 september)
Tijdens Mabon zijn dag en nacht opnieuw in evenwicht. Maar dit keer is het evenwicht op weg naar het donker. De bomen laten hun bladeren vallen, de oogst is bijna voorbij.
Qi daalt krachtig. In de TCG is dit het seizoen van de longenergie: ademhalen, rouwen, loslaten. Je lichaam wil vertragen. Het is een perfect moment voor reflectie en opruiming — fysiek, emotioneel en spiritueel.
🕯️ Samhain – Het diepste yin, poort naar de stilte (31 oktober)
Samhain is het donkerste feest van het jaar, een moment van stilte, voorouderverbinding en magie. Alles in de natuur keert naar binnen. Wat zichtbaar was, sterft af. Wat onzichtbaar is, komt tot leven.
Volgens de TCG is dit het seizoen van de nierenergie: onze essentie, de plek waar qi zich verzamelt in zijn meest geconcentreerde vorm. Het leven rust, maar bereidt zich voor op een nieuw begin.
🌱 Imbolc – Het eerste kiemen van yang (begin februari)
Na het diepste yin, wordt het eerste vonkje van yang geboren. Tijdens Imbolc voel je dat de natuur heel voorzichtig begint te bewegen. De eerste sneeuwklokjes verschijnen, het licht keert langzaam terug.
In de Chinese geneeskunde is dit het moment waarop qi begint te stijgen. Een nieuwe cyclus van groei dient zich aan — nog onzichtbaar, maar voelbaar onder de oppervlakte.
🌸 Ostara – Lente-evenwicht en groei (rond 21 maart)
Ostara brengt balans terug. Dag en nacht zijn weer gelijk, yin en yang staan in harmonie. De natuur bloeit open, dieren paren, bloemen openen zich naar het licht.
In de TCG is dit het moment waarop de leverenergie opkomt: gericht op visie, beweging en het zetten van richting. Qi stijgt krachtig. Tijd om te planten, in elke zin van het woord.
🔥 Beltane – Vuur, leven en overvloed (1 mei)
Beltane is het feest van de liefde, vruchtbaarheid en het leven zelf. De yang-energie is op zijn krachtigst in zijn opwaartse beweging. De natuur is weelderig, vol passie en vuur.
Het hart staat centraal — in de Chinese geneeskunde het orgaan van vreugde, verbinding en extase. Alles groeit, alles beweegt.
🔄 Terug bij Litha – De cirkel is rond
En dan… zijn we terug bij Litha. De cirkel is rond. De piek van yang keert zich opnieuw naar yin. Alles in het jaarwiel weerspiegelt het principe van het taiji-symbool: stijgen en dalen, licht en donker, actie en rust. Geen enkel punt is eindig — alles is beweging, alles is cyclisch.
🌿 Leven met het ritme van energie
Wanneer je deze natuurlijke cyclus leert herkennen in jezelf — je creatieve pieken, je periodes van rust, je momenten van oogsten of loslaten — kun je je leven veel bewuster en gezonder vormgeven. De combinatie van het jaarwiel en de inzichten uit de Traditionele Chinese Geneeskunde geven je een prachtig kompas.
Wil je dit zelf gaan toepassen? In komende blogs deel ik rituelen, voedingstips en seizoensgebonden oefeningen gebaseerd op het stijgen en dalen van qi. Zo kun je jouw energie afstemmen op wat de natuur al eeuwen weet.